Sjaak Swart: 'Johan en ik waren een twee-eenheid'

Rapportcijfer 8
,,8 is mijn geluksnummer, altijd geweest. Getal onder de 10, dan ga ik altijd voor 8. En dat spelletje op tv, met die koffertjes. Kies maar 8, want daar zit het geld in. Ik speelde met 8 op mijn rug en geef mezelf als speler ook een 8. Nee, niet hoger. Ik heb altijd op een goed niveau gespeeld, nooit grote dieptepunten of oplevingen gehad. Ik zeg altijd: je bent een goede voetballer als je 25 van de 34 wedstrijden een hoog niveau laat zien. Messi speelt ook weleens een mindere wedstrijd, maar dat zijn er niet veel. Als je een kaartje koopt voor Barcelona, heb je een grote kans dat je een goede Messi ziet.''

80 jaar
,,Ik heb zin in mijn verjaardag. Volgens mij wordt het druk, maar dat is alleen maar mooi. Ik hoef geen cadeaus. Het is al prachtig dat ik de 80 haal. Veel van mijn oude ploeggenoten hebben het helaas niet gered. Johan, Pietje, Gerrie en nog veel meer van de jongens met wie we de wereld hebben veroverd. Ik denk wel aan de dood, maar niet de hele tijd hoor. Als je een tv-programma kijkt bijvoorbeeld en er overlijdt iemand: dan besef je dat je zelf al zo oud bent. Dan vraag je je af wanneer het gebeurt.''

Vanaf je 40e gaat het ineens zo hard. De dagen worden korter. Zo is het maandag, dan is het weer vrijdag. Maar ik soigneer mezelf goed: dat scheelt. Goed eten, drinken, slapen: geen gekke dingen. En ik zit nooit stil: als je alleen maar achter het raam zit, gaat het snel achteruit.”

8 dagen op vakantie met…(en het mag geen familie zijn!)
,,Phoe, dat is een goeie. Daar kom ik straks even op terug als je het goed vindt.”

8-jarige Sjaak Swart
,,Ik werd 8 in 1946. Wat herinner ik me nog? Ik was dag en nacht op straat, altijd aan het voetballen. De mensen hingen uit het raam om te kijken wat ik aan het doen was. Ik was al een klein beetje het oogappeltje van de buurt. Over de jaren daarvoor, de oorlogsjaren, praat ik niet graag. Mijn vader heeft 6 broers verloren, zijn zusje, zijn vader en moeder. Het was een heel slechte tijd. Ik heb het van me afgezet. Voetbal was een afleiding, zeker. Zelfs in de oorlog voetbalden we door. Dat kon, maar op bepaalde tijden. Als de sirenes gingen, moest je naar binnen.”

8 keer kampioen van Nederland
,,Ja, ongelofelijk, hè? De mooiste titel was in 1960. 26 mei, beslissingswedstrijd tegen Feyenoord. We wonnen met 5-1. Ik maakte de 3e, toen was het gebeurd met ze. Ik zie het nog zo voor me. Ik kreeg de bal op eigen helft, ging binnendoor en liep langs mijn tegenstander. Die stopper van ze – Walhout – dacht dat ik af ging geven en zette een sliding in. Weg was-ie en ik schoof de bal zo langs de keeper.Mijn eerste titel was in 1957. Ik zat er net bij. Maar ik moet eerlijk zeggen dat dat wel een beetje het kampioenschap van de armoe was. We wonnen 14 of 15 keer met 1-0. Natuurlijk was er vreugde, maar dat was niet vanwege het spel.”

Sjaak Swart in 8 woorden
,,Ik ben iemand die iedereen wel iets gunt. (precies 8 woorden!) Ik help graag andere mensen, zeg niet meteen nee. Dat vind ik belangrijk, zo heb ik veel waardevolle vriendschappen opgebouwd. Ze zeggen weleens: een mens heeft maar heel weinig echte vrienden, maar ik moet zeggen dat er toch behoorlijk wat heb. Daarnaast ben ik trouw. Ajax is mijn club. Als ik in deze tijd prof was geweest had ik misschien wel een paar jaar naar Engeland gewild. Maar echt: na 2, 3 jaar was ik weer teruggegaan naar Ajax. Die clubliefde mis ik weleens bij de jongere generaties. En tot slot: ik ben een familieman. Ik ben gek op mijn gezin: mijn vrouw, mijn kinderen, kleinkinderen. We zijn heel hecht en daar ben ik enorm trots op.”

8 dagen op vakantie met…
,,Ik mag iedereen kiezen behalve familie? Man of vrouw maakt niet uit? Blijft lastig, laat me nog heel even nadenken.”

Beste nummer 8 in de wereld?
,,Nummers 8 weet ik niet, maar ik kan wel een top 3 geven van beste rechtsbuitens: Garrincha, Matthews, Swart. Wie daarna komen, mag je zelf weten. Garrincha en Stanley Matthews zijn 2 echte helden voor me, ik probeerde ze te kopiëren. Dreigen naar binnen en dan rechts erlangs: weg was je!

Ik was de beste nummer 8 van Ajax, maar Johan was veruit de beste voetballer in ons elftal. Geen discussie over mogelijk. Ik zag hem spelen toen hij nog bij de welpen zat, hij had alles in zich om een grote te worden. Meteen toen Johan bij het eerste kwam, was hij al bijdehand, haha. In het begin konden we hem nog in toom houden. Dan zeiden we nog: effe je mond houden kleintje, maar dat duurde niet lang.

Ik kon heel goed met Johan opschieten. In het veld wisten we precies van elkaar hoe en waar we de bal wilden hebben: we waren een twee-eenheid. Johan was echt een vriend. Tijdens onze carrière, maar ook zeker daarna. De laatste jaren, als hij in Nederland was, belde hij vaak op en kwam hij bij mij in de box naar Ajax kijken. Vond-ie prachtig, dan konden we heerlijk ouwehoeren over alles. Over het Ajax van nu, over het Ajax van vroeger. Over hoe wij speelden. Ons belangrijkste doel was om het publiek te vermaken. Het was gewoon altijd een bombardement richting de goal van de tegenstander. Daar kwamen de mensen voor naar het stadion."

8 minuten wissen
,,Qua voetbal? Dan zou ik wel 8 minuten uit onze wedstrijd tegen Dukla Praag willen overdoen. Kwartfinale Europa Cup 1, 1967. Zo zonde dat we daar verloren. Thuis was het gelijk geworden en in de uitwedstrijd stonden we met nog iets meer dan een kwartier te gaan met 0-1 voor. Johan leek de 0-2 te maken, maar de bal ging er net niet in en daarna schoot Soetekouw in eigen doel. En ook van onze eerste Europa Cup-finale tegen Milan in 1969 zou ik graag nog een paar minuutjes opnieuw spelen. We waren de eerste 20 minuten zoveel sterker, maar helaas trapten we in hun spelletje: catenaccio.”

8 dagen op vakantie met…
,,Ik ga toch voor mijn gezin en mijn familie: dat zijn de mooiste vakanties. Tegenwoordig ga ik naar Noordwijk, maar we zijn 42 jaar naar Italië geweest, naar de Adriatische kust. En de kinderen gingen altijd mee, hè. Je ziet vaak dat kinderen als ze een jaar of 18 zijn niet meer mee willen, maar bij ons niet. Heerlijke jaren.

Ik had ook echt een mooi programma in Italië. Ik stond vroeg op, was om 9 uur al op het strand en dan maakte ik alvast een veldje voor een potje ‘1 keer raken’. Daar begon de dag mee, soms waren er een paar bij die lang op bed bleven liggen. Die werden dan natuurlijk flink aangepakt, dat begrijp je wel. Als we te weinig man hadden, sprak ik gewoon iemand aan die langsliep. Kan je voetballen? Meedoen! Verder op het vakantieprogramma: lekker lunchen, koffie drinken, een flinke siësta, strand. Maar ook altijd een wandeling: 4 kilometer per dag door het mulle zand, iedere dag. Ik zei het al eerder: als je stilzit, dan gaat het mis.”

Reserveer het boek Sjaak Swart 80

Lees ook: Lasse Schöne: Rugnummer 20 ⤵️⤵️