Voorpublicatie KEIZER: De functionele schaar

Behalve gemeengoed in het voetbal is de schaar ook van alle tijden. Hij was niet van Tscheu-la Ling, en evenmin van Keizer. Ook Piet had hem namelijk afgekeken.
Van Willy Schmidt.
Van wie?

Voetbalaanleg
Willy Schmidt, Eindhovenaar en linksbuiten van Ajax tussen 1956 en 1959. Als jeugdspeler ging Piet trouw naar de thuiswedstrijden van Ajax 1 kijken en dan had hij een speciaal oog voor de Brabantse dribbelaar Schmidt, die langs het lijntje meestal niet te houden was. Junior Keizer was gezegend met veel voetbalaanleg en kon bovendien goed analyseren. Technisch ontwikkelde hij zich snel door vaardige spelers goed te observeren en hun foefjes snel op te pikken. Waaronder de schaar van Schmidt. In het boek Ajax 1900-2000 zegt hij tegen auteur David Endt dat zijn schaar een imitatie was van Schmidts schijnbeweging.

In een tijd waarin aanvallers nog volop gelegenheid hadden om acties te maken, was de schaar een passeermiddel met een buitengewoon hoog rendement. Keizer in Ajax 1900-2000: 'Er was toen meer tijd en meer ruimte om te manoeuvreren. Pas naderhand kwam het korte dekken op de man. Schmidt ging er gewoon langs en de back stond dan als aan de grond genageld. Ik vond het zo’n mooie en effectieve beweging, dat ik die heb overgenomen.'

Over zijn eigen wijze van scharen zegt Piet: 'Ik wisselde het af. De 1e beweging is alsof je de bal met je rechterbeen gaat spelen. Het wordt voor een verdediger helemaal verwarrend wanneer je het 2 keer doet, dat je in plaats van over de bal heen te stappen hem met de rechterbuitenkant mee naar binnen neemt. Ik kon er ook andersom met mijn linkervoet overheen en dan rechts erlangs. Dat is gekomen toen ik een half jaar lang last had van mijn achillespees. Ik speelde toen hoofdzakelijk met rechts en ook de schaar deed ik over rechts. Maar voor mijn gevoel ging dat toch houterig.'

Piet Keizer heeft zijn schaar nooit geclaimd als een eigen vinding, maar altijd ruiterlijk toegegeven de beweging te hebben afgekeken van Willy Schmidt. De Brabantse oud-Ajacied is daar zeer verguld mee. Na Keizers overlijden in 2017 zei de toen negentigjarige Schmidt tegen Omroep Brabant: 'Mooi dat Piet nooit de eer heeft opgeëist, zoals de meeste voetballers doen.'

Na het tijdperk-Keizer werd er bij Ajax een tijdlang geschaard op beide flanken. Veelvuldig door Ling op rechts en bij tijd en wijle door Simon Tahamata op links. Ook de kleine Molukker was een schijnbeweger, en net als Ling had hij een breed arsenaal aan foefjes, inclusief een soepel knippende schaar. Alleen haalde Simon die aanzienlijk minder vaak tevoorschijn dan Tscheu. Tahamata was een schaarman in de geest van Keizer.

Als jongen zag hij op tv, thuis in Tiel, hoe Keizer zich in grote wedstrijden in een oogwenk in vrijheid kon spelen. 'De schaar van Piet was voor mij een eyeopener. Eén trucje uitvoeren en je had een vrij veld voor je. Als ik Ajax op tv had gezien, ging ik op straat Keizer nadoen, die beweging van ’m uitproberen. Eerst met rechts over de bal heenstappen en ’m dan met links meenemen.' Na een tijdje lukte het Tahamata om met rechts echt om de bal heen te draaien in plaats van eroverheen te stappen. Zo werd Simons schaar meer en meer een echte Keizer-schaar.

Eenmaal in Ajax 1 kreeg Tahamata meer contact met Keizer die nogal eens opdook in het spelershome in de Meer. 'Dan kwam hij naar mij toe voor een praatje en dat vond ik prettig. Piet was een fijne man, ik kon met hem heel goed praten over het spel, over specifieke dingen, ook over de schaar ja. Over het inzetten daarvan, het kiezen van het juiste moment.'

'We hadden het over allerlei details, kleine dingen die van groot belang kunnen zijn, zoals het goed openstaan bij het aannemen van de bal. Daar was ik goed in, ik stond altijd heel goed open, met mijn hielen naar de zijlijn. Als je goed openstaat, heb je 3 keer zo veel zicht en een 3 keer zo grote actieradius. Sta je goed open, dan kun je ook vragen om een steekpass, omdat je daar snel op kunt reageren, je kan er meteen vandoor, diepgaan.'

Keizer was tevreden over de schaar van Tahamata, uiteraard, want Simon schaarde net zo gedoseerd en functioneel als Piet dat deed. 'En bij voorkeur buitenom hè. Omdat je dan geheid ruimte creëert. Passeer je als linksbuiten binnendoor, dan krijg je bijna altijd te maken met de rechter centrale verdediger die uitstapt.'

Had Piet geen klagen over Simons schaar, op zijn voorzet had hij van alles aan te merken. 'Piet zei: “Die kan beter”, en daar had hij gelijk in. Mijn voorzet werd ook beter, veel beter. Bij Ajax heb ik de perfectie in mijn trap bereikt. Door heel veel te oefenen en daar ook nooit mee op te houden. Ik oefen nu nog op mijn trap. Op de Toekomst heb je bij de powerhill een muurtje en als ik wat tijd over heb, ga ik daar staan schieten. En dan hoef ik maar 1 bal mee, want als je ’m goed raakt, krijg je ’m steeds vanzelf netjes terug.'

Techniekspecialist Tahamata is ook als zestiger nog een fenomeen op de Toekomst. Oom Simon kan alles voordoen en beheerst praktisch elke beweging. Binnen de jeugdopleiding van Ajax wordt het begrip 'de 10 gouden bewegingen' gehanteerd, 10 trucjes, gekoppeld aan een grote spelersnaam. Zo is er 'de Zidane', een pirouette met de bal, 'de Sneijder', een kapbeweging, 'de Messi', een steekpass, 'de Cruijff', een kapbeweging achter het standbeen langs, ‘de Frenkie de Jong’, een overstap, en ook 'de Tahamata'.

Bezwaard
En daar voelt zich Simon zich nogal bezwaard over, want 'de Tahamata' is de schaar die hij van zijn televisie-idool Keizer leerde. 'Elke keer als er bij Ajax wordt geroepen: gooi er een Tahamata uit, dan voel ik mij opgelaten. Ik zeg het ook steeds hoor, dat het eigenlijk 'de Keizer' moet zijn. Het is toch gênant dat de schaar 'de Tahamata' heet. Tegenover een grootheid als Piet is dat niet eerlijk.'

Meer informatie over KEIZER vind je bij Kick uitgevers

Bestel KEIZER

Lees ook: Pre-order nu jouw exemplaar van LOUIS, 33 jaar Ajax-fotograaf