Vanaf MD-1, maandag daags voor de wedstrijd, is werkelijk alles gericht op de wereldbekerstrijd. Cultureel getinte uitstapjes in Tokyo zijn uit den boze. De voorbereiding vraagt om volledige toewijding. Het concentratiepeil van de Ajacieden - spelers en stafleden - is nu gelijk aan dat voor een belangrijke Europese wedstrijd.
Stilte voor de storm
De jetlag die de Ajacieden de eerste dagen nog dwarsboomde is verdwenen. Rust en regelmaat zijn belangrijke elementen. Op de achtste verdieping van het Imperial Hotel, waar de Ajacieden sinds vrijdag resideren, heerst een gespannen stilte. Het is een stilte voor de storm die dinsdagavond onvermijdelijk zal losbarsten.
Om ook mentaal voorbereid te zijn, mogen - nee moeten - de Ajacieden de naderende slag alvast imagineren. Het is een vast element in de werkwijze van trainer Louis van Gaal. Hoe zal de strijd tegen de fysiek sterke Brazilianen eruit zien? Van Gaal en zijn stafleden halen alles uit de kast om hun Ajacieden optimaal te prepareren voor de strijd tegen Gremio.
Wereldbekerkoorts
De ochtendtraining wordt afgewerkt op het veld waarop Ajax eerder ook al trainde, in het Nogaoshka-stadion. Na dagen van acclimatiseren wordt er sinds zondag scherp getraind. Ook deze maandagochtendtraining is intens te noemen. Op iets meer dan een etmaal voor de aftrap houden de Ajacieden elkaar scherp. De wedstrijdspanning, of beter: wereldbekerkoorts, die bij aankomst in Japan nog ontbrak, is stijgende.
Na een kalme middag betreedt de selectie op maandagavond voor het eerst de grasmat van het National Stadium. Waar overdag een mild zonnetje schijnt, is het 's avonds bij het stadionbezoek bitter koud. Er waait een koude wind door het stadion waarin Ajax en Gremio dinsdagavond aantreden. De temperatuur daalt en doorbreekt zelfs het nulpunt. Het zijn omstandigheden waaronder de wedstrijd, een etmaal later, ook zal worden gespeeld.
De snijdende kou is niet het enige minpunt. De kwaliteit van de grasmat is inferieur en ergerniswekkend. De bodem is keihard. Dat de Brazilianen eerder hebben getraind, heeft de grasmat ook geen goed gedaan. De omstandigheden vragen om extra concentratie, al helemaal bij balcontrole en passing. Ajax lijkt in het nadeel als ploeg die het moet hebben van snelle en secure passing, een snelle balcirculatie en goed positiespel.
Goede nachtrust
Frank de Boer kampte tot voor kort met een lichte kwetsuur, eentje die hem het meespelen in de galamatch tegen Real Madrid (0-2) onmogelijk maakte. De verdediger traint deze avond gewoon weer mee. Dat is goed nieuws. Ook omdat De Boers beoogde vervanger Arnold Scholten met een kuitblessure kampt. Niet lang daarna dempen de lichten op de achtste verdieping van het Imperial Hotel. De Ajacieden liggen op tijd in bed. Goede nachtrust kan het verschil maken. Dinsdag wacht een lange dag.
Dinsdag is matchday. Ook vandaag volgen de Ajacieden de routines die gewoon zijn op een Europese wedstrijddag. De hoofdtrainer blijft na het ontbijt achter in het hotel, ook dat is vertrouwd. Terwijl Van Gaal zijn wedstrijdbespreking voorbereidt, leidt assistent-trainer Bob Haarms de wandeling. Om de wedstrijdspanning te doorbreken, strekken de Ajacieden de benen en wordt er iets gedronken in een horecatent tegenover het Imperial.
Tactische afspraken
Als tijdens de wedstrijdbespreking alle tactische afspraken zijn gemaakt, volgt na het middagdutje de sportmaaltijd. Als de Ajacieden hun laatste bordjes volscheppen, rijdt de luxe bus alvast voor. Om 17:00 uur, twee uur en een kwartier voor de aftrap, vertrekt de selectie onder politie-escorte naar het National Stadium. Daar moet Ajax het kunstje van het Gouden Ajax uit 1972 evenaren.
Het National Stadium is goed bezet als Ajax en Gremio op dinsdagavond 27 november om 19:15 uur lokale tijd eindelijk samen de mat betreden. De shirts zijn sponsorloos, zoals de reglementen dat voorschrijven. Het nummer op zowel rug als borst is een noviteit. In Nederland is het 11:15 uur.
Vroege kick-off
De vroege kick-off zorgt ervoor dat een deel van het openbare leven in Nederland stil ligt. Menig kantoor en schoollokaal is in allerijl voorzien van een televisietoestel. Vooral in en rondom Amsterdam, maar op veel meer plekken in Nederland en in de wereld willen velen niets missen van deze wereldbekerstrijd. Ajax – Gremio FB wordt in 151 landen uitgezonden. In elf daarvan kunnen de voetballiefhebbers genieten van een live-uitzending.
In Tokyo zijn plukjes Nederlandse en Braziliaanse supporters aanwezig om de strijd met eigen ogen te zien. De Europeanen en Zuid-Amerikaanse fans kennen de voetbalcultuur en zijn bepalend voor de sfeer. De Japanse aanwezigen hebben zicht- en hoorbaar minder affiniteit met de bal. Die mix van (voetbal)culturen zorgt voor een aparte sfeer in het stadion.
Ajax en Gremio, de kampioen van Europa tegen de beste club van Zuid-Amerika, zijn aan elkaar gewaagd, blijkt al snel. De wit-rood-witte formatie (de gemiddelde leeftijd van de Ajax-basisploeg is slechts 24,3 jaar) valt aan en de wit-blauw-zwarten houden vooral tegen. Ajax en Gremio doen daarmee waar ze goed in zijn. De Amsterdammers vreesden vooraf de hardheid waarmee Zuid-Amerikanen kunnen spelen. Maar die hardheid valt zeker voor rust mee. De Engelse scheidsrechter David Elleray heeft het duel aardig onder controle.
Vloeiende vorm wordt gemist
Speldenprikken worden her en der uitgedeeld op het harde veld. Patrick Kluivert vecht een felle strijd uit met Rivarola. Verdediger Frank de Boer houdt op zijn beurt Gremio-spits Mario Jardel in bedwang. David Endt in het Ajax Jaarboek: 'Van echte risico's is geen sprake en het Ajax-spel mist de vloeiende vorm die het zo aantrekkelijk maakt. De ongenaakbaarheid ontbreekt. Er zijn aan beide kanten kansjes, voor Kluivert, voor Jardel, voor Jari Litmanen, voor Carlos Miquel.'
Zo'n tien minuten na rust lijkt de status-quo eindelijk doorbroken te worden. In Ajax' voordeel, zo hoopt het Amsterdamse deel van de toeschouwers. Nadat Kluivert hard is gestuit, rolt de bal voor de voeten van de vrij staande Litmanen. Op zo'n twaalf meter voor het doel besluit de Fin niet om hard uit te halen. Wellicht speelt onbewust het besef mee dat eerdere schotpogingen van de Fin over het Braziliaanse doel verdwenen.
Litmanen poogt de bal zacht en zuiver over de doelman heen te lobben. De keuze blijkt een ongelukkige, of pakt in elk geval niet goed uit. Ajax' nummer tien raakt de bal verkeerd en produceert een inzet die meer weg heeft van een terugspeelbal.. Kolossale kans verkeken.
Kopbal Kluivert op lat
Gremio moet verder met tien man als Rivarola Kluivert torpedeert. De Brazilianen spelen in ondertal nog voorzichtiger en behoudender. Niet lang nadat hij is opgelapt, mikt Kluivert zijn kopbal op de lat. Een verlenging is onafwendbaar. Ook in de extra dertig minuten lukt het geen van de teams om het verschil te maken. De Gremio-spelers kunnen nauwelijks nog rechtop staan van de vermoeidheid, maar ze dwingen wel penalties af.
Elleray werpt voor de derde keer een muntje omhoog. Gremio mag de penaltyreeks beginnen. Dat kan een psychologisch voordeel zijn als de eerste strafschop ook wordt benut. Dat is niet het geval. Edwin van der Sar ranselt de inzet van Dinho uit zijn doelgebied. Als daarna ook Kluivert en Francisco Arce hun strafschop missen, prijkt na drie pingels nog altijd de nul op het scorebord. Via Finidi George, Ronald en Frank de Boer komt Ajax uiteindelijk op matchpoint. Danny Blind kucht zijn instant iconische kuchjes en kogelt de beslissende strafschop voorbij Danrlei de Deus.
Ajax wint de Wereldbeker!
Het is na 1972 de tweede keer in de historie dat de club zich de allerbeste van de wereld mag noemen. De Amsterdamse vreugde op het speelveld wordt vastgelegd door een horde fotografen en cameralieden die pardoes door de beveiligingslinie zijn gebroken. Er is geen houden aan voor de wedstrijdorganisatie, die dit soort taferelen ook niet gewend is.
Nieuwe parel in de Ajax-kroon
Endt: 'Er is een nieuwe parel in de Ajax-kroon gezet. Wereldkampioen! De betraande ogen van de Gremio-spelers contrasteren met de gelukzaligheid van de Ajacieden die met de twee trofeeën, de officiële Wereldbeker en de Toyota Cup, hun ereronde maken.'
Maar toch. De echte extase zoals die na de gewonnen Champions League-finale in mei ontbreekt na afloop bij Ajax. 'In de kleedkamer wordt nog eens nagedacht over het resultaat', schrijft Endt, destijds als staflid een ooggetuige. 'De klus is geklaard (..) en de waarde van deze overwinning moet nog enigszins bezinken, zo lijkt het.'
Assistent-trainer Gerard van der Lem verwoordt de sfeer in de spelersgroep na de triomf misschien wel het treffendst. Amsterdams nuchter in Het Parool: 'Wat nu telt, is gewoon de wedstrijd van zondag tegen Willem II, de nummer drie op de ranglijst.'
Goud
'Terug in het hotel gaat de Wereldbeker van hand tot hand in de speciaal voor Ajax ingerichte receptieruimte', vervolgt Endt zijn terugblik. 'De vermoeidheid doet zich voelen. Sommige Ajacieden zoeken het ledikant en de slaap op, anderen verkiezen het de triomf in kleine kring te vieren. In de als opslagruimte ingerichte kamer van (materiaalman) Sjaak Wolfs blinkt goud. Het is 'm, de cup, we hebben hem!'
Na een kort nachtje wacht de terugreis en die verloopt niet zonder problemen. Boven Siberië wordt het toestel gemaand terug te keren omdat er geen vliegvergunning blijkt te zijn over dit gedeelte van Rusland. De gezagvoerder informeert zijn passagiers, keert noodgedwongen zijn roer en vliegt terug naar Japan. De verwarring is groot onder de Ajacieden. Als de toestemming alsnog is verkregen, kan het Ajax-vliegtuig opnieuw - en dit keer wel met succes - beginnen aan de terugvlucht.
Daley Blind en Joël Silooy
Met een urenlange vertraging landen de wereldkampioen 's nachts pas op Schiphol. Daar zijn toch nog enkele honderden fans samengekomen om hun favorieten te ontvangen. Bij thuiskomst zijn ook de piepjonge Daley Blind en Joël Silooy trots op de nieuwste Ajax-trofee. Glimmend van trots poseren de twee Ajax-telgen met de Wereldcup.
Door de vertraging is de huldiging in Amsterdam uitgesteld. Het huldigingsfeest op het Museumplein vindt een etmaal later plaats dan oorspronkelijk gepland. Als de Ajacieden donderdagavond, twee dagen na hun ereronde door het National Stadium, op het Museumplein staan, wordt ze pas duidelijk hoezeer is meegeleefd door de thuisblijvers.. Het stadsplein staat vol Ajax-fans. Het besef dat iets groots is gepresteerd daalt diep in. Wat volgt is een onvergetelijke huldiging. Ajax is opnieuw de beste club van de hele wereld.
'Als dit team over twintig jaar wordt besproken als het grote Ajax uit de jaren negentig, ben ik erg blij', laat Van Gaal na de winst optekenen in Het Parool. De succestrainer kan blij zijn.. Na het Gouden Ajax uit de jaren zeventig is zijn Ajax voor altijd het Grote Ajax uit de jaren negentig.
Donderdag is deel 1 gepubliceerd van dit tweeluik. Deze vrijdag is ook de special 'Big in Japan' te zien met unieke beelden in aanloop naar en rondom de historische wedstrijd van Ajax tegen Gremio. Zowel in dit tweeluik als in de special zijn unieke nieuwe foto’s van Ajax’ toenmalige huisfotograaf Louis van de Vuurst voor het eerst te zien.
