Ajax is naast een NV - naamloze vennootschap, met beursnotering - van oudsher vooral ook een vereniging. De betaaldvoetbaltak van de club valt bijvoorbeeld onder de NV. De amateurafdeling en het overgrote deel van de jeugdopleiding vallen dan weer onder de vlag van de vereniging. De vereniging is ook houder van een meerderheid van de aandelen van de NV. Het is een constructie die sinds 1998 bestaat, toen Ajax een beursnotering verwierf.
Grootaandeelhouder en cultuurbewaker
De vereniging A.F.C. Ajax bracht in dat jaar het (professionele) voetbalbedrijf onder in de vennootschap A.F.C. Ajax N.V. (de NV). De functie van de vereniging is die van grootaandeelhouder en toezichthouder en is daarbij nauw verbonden met de NV. De vereniging bewaakt onder andere de cultuur van de club (NV en vereniging samen) en waarborgt zijn continuïteit. De vereniging telt zo’n duizend leden. Een belangrijk deel verwerft het lidmaatschap als (jeugd)speler. Naast de voetballers worden ook Ajacieden met grote verdiensten gevraagd om lid te worden van de vereniging. Zomaar lid worden van de vereniging is niet mogelijk. Het lidmaatschap is daarmee tamelijk exclusief te noemen.
Been 83 jaar Ajax-lid
Sjaak Swart viert op 11 september zijn 75e jaar als Ajax-lid. Het is een heel bijzonder jubileum. Maar er is natuurlijk baas boven baas, ook als het aankomt op de lengte van het lidmaatschap van de vereniging. Rob Been (29 juli 1930) werd bijvoorbeeld op 12 september 1942 als twaalfjarige lid van Ajax. Eerder kon toen nog niet. Deze week viert de 95-jarige Amsterdammer dus precies 83 jaar clubtrouw. De Amsterdammer is daarmee het oudste lid van de vereniging. Been is de oudste en daarmee de trouwste kan je stellen. Zeker als het aankomt op betrokkenheid bij zijn club. Wie is deze bijzondere Ajacied?
Waar menigeen Swart met zijn recordaantal van 603 wedstrijden vooral zal linken aan Ajax 1, daar maakte Been senior zich vooral binnen de vereniging Ajax zeer verdienstelijk. Dat laatste is eigenlijk een eufemisme. Want wie het CV van de clubman bekijkt, zal versteld staan van de vele functies en taken die hij voor Ajax vervulde. Van oud-speler in Ajax 1 tot lid van de Ledenraad (voorloper Bestuursraad) en van jeugdleider tot commissaris in het clubbestuur.
Voor de ontelbare uren die hij aan - en voor - Ajax spendeerde ontving Been in 2000 het erelidmaatschap. De ras-Ajacied bevindt zich met die eretitel in een bijzondere, zelfs unieke groep Ajacieden. “De club is nummer één’’, vertelde de clubman begin 2023 in een gesprek over zijn verdiensten voor Ajax.
Terug naar het begin. Nadat hij de jeugdopleiding had doorlopen, maakte Been op 25 mei 1953 zijn debuut in Ajax 1. Voor eigen publiek was DOS die dag met 2-3 te sterk. In het roerige voetbaljaar dat de club beleefde, de club versleet liefst drie trainers, was het Willy Stejskal die Been liet debuteren tegen de Utrechters.
Oudste speler Ajax 1
Been is dus het oudste, zeg maar rustig trouwste lid van Ajax. Maar hij is niet de oudste, nog levende voetballer die ooit in Ajax 1 speelde. Die eer ligt bij de twee jaar oudere Toon Standaar. Antonius (roepnaam Toon) Wilhelmus Standaar werd geboren op 1 april 1928 en blies eerder dit jaar dus 97 kaarsjes uit. De linksbuiten was vier seizoenen speler van Ajax 1.
De aanvaller debuteerde op 21 oktober 1951 in het thuisduel met Zwolsche Boys. Hij scoorde direct in zijn debuutwedstrijd. Ajax speelde toen nog in de Eerste klasse; de Eredivisie zoals we die nu kennen begon ‘pas’ in 1956. In zijn Amsterdamse periode speelde Standaar onder meer samen met klassieke, zelfs iconisch geworden Ajacieden als Rinus Michels, Eddy Pieters Graafland, Bob Haarms en Ger van Mourik.
In het seizoen 1954/1955, op 24 april 1955 in een wedstrijd tegen De Graafschap, speelde Standaar zijn twintigste en laatste officiële wedstrijd als Ajacied. De linkeraanvaller liet de Ajax-fans vijf keer juichen. Terwijl de club zich in die jaren opmaakte voor het (semi-)professionele voetbal, was Ajax niet zo succesvol. Prijzen won Standaar niet in zijn periode in De Meer.
