1971 | Ajax toont veerkracht in 'debuutduels' met l'OM en blijft op koers richting nieuwe finale
Ajax is in het seizoen 1971/1972 de trotse houder van de Europa Cup voor Landskampioenen, de latere UEFA Champions League. Na de winst van de eerste Europa Cup I heeft trainer en clubicoon Rinus Michels het trainersstokje overgedragen aan Stefan Kovacs. De Roemeen kreeg daarmee de schone taak Ajax opnieuw succesvol te laten zijn op het hoogste Europese podium.
Nadat in de eerste ronde werd afgerekend met Dynamo Dresden, was Olympique Marseille de tegenstander in de achtste finales. De clubs zijn dan nog onbekenden voor elkaar; nooit eerder stonden Ajax en L'OM tegenover elkaar. Het tweeluik werd op 20 oktober 1971 geopend met een treffen in het fraaie Stade Vélodrome, de thuishaven van de Zuid-Fransen.
In tegenstelling tot de Europees kampioen was Olympique Marseille nog geen grote naam in Europa. Redelijk zorgeloos reisden de Ajacieden af naar de Zuid-Franse stad. Die zorgeloosheid kwam deels ook bij Kovács vandaan. De oefenmeester had Olympique eerder met eigen ogen aan het werk gezien tijdens een spionagetrip. Kovacs maakte zich weinig zorgen over een goede afloop. Al waarschuwde hij nog wel, maar meer voor de vorm en uit effectbejag, dat Ajax 'een zware kluif' kon krijgen aan de club uit Marseille.
Blankenburg
Was het toch een tikkie gemakzucht, of toch een gebrek aan concentratie? Direct in de openingsfase stelden de Fransen hun gasten voor een probleem. Nadat Horst Blankenburg een vrije trap van Josip Skoblar ongelukkig verwerkte, kwam de bal voor de voeten van Gilbert Gress. De Frans international zette vervolgens doelman Heinz Stuy op het verkeerde been en tekende voor de openingsgoal: 1-0.
Ajax leek even de kluts kwijt te zijn in het fel meelevende Vélodrome. Maar Ajax herpakte zich al snel en toonde daarmee veerkracht. De Amsterdammers realiseerden een imposante inhaalslag. Het solide defensieve werk van Barry Hulshoff - hij maakte in het vervolg van goaltjesdief Skoblar een figurant - en Ruud Krol bracht stabiliteit. Met rust en vertrouwen zochten de Ajacieden, de achterstand ten spijt, vol de aanval.
Vlak voor de pauze leverde dat al de gelijkmaker op. En wat voor een gelijkmaker. Piet Keizer tekende met een schitterend genomen vrije trap voor de gelijkmaker. De met een merkwaardig effect geladen bal draaide buiten bereik van goalie Georges Carnus het doel in: 1-1.
De wereldklasse die de formatie van Kovács herbergde was na rust te veel voor de thuisclub. Na een klein uur voetballen stuurde Keizer zijn ploegmaat Johan Cruijff de diepte in. Ajax' nummer veertien was zijn directe tegenstander Bernard Bosquier veel te snel af, waarna Carnus opnieuw het nakijken had. Franse protesten vanwege vermeend buitenspel haalden niets uit. Ajax stond na het bezoek aan Zuid-Frankrijk met een been in de halve finale.
Die halvefinaleplaats werd twee weken later overtuigend veiliggesteld. De 53.785 toeschouwers in het sfeervolle Olympisch Stadion zagen een oppermachtig Ajax de return met liefst 4-1 winnen. Ajax kwam opnieuw op achterstand, maar Cruijff (twee treffers), Sjaak Swart en Arie Haan bezorgden hun ploeg een ticket voor de volgende ronde. Ajax hield overtuigend koers richting de finale!
1988 | Goals van Witschge in Marseille genoeg voor finale
Ajax had in het seizoen 1987/1988 een relatief jonge selectie met grote talenten. Tussen al die jonge Ajax-talenten liep op het middenveld routinier Arnold Mühren om de speelsheid van zijn ploegmakkers onder controle te houden. In de nadagen van zijn carrière vierde de Volendammer nog grote successen.
Mühren was in 1985 teruggekeerd bij Ajax nadat hij in 1974 de club had verlaten omdat hij zo weinig aan spelen toekwam. Nadat hij een paar jaar bij FC Twente had gespeeld, volgde er een prachtig voetbalavontuur in Engeland bij Ipswich Town en Manchester United. Toen Mühren nog een jaar te spelen had in Manchester, vroeg Johan Cruijff hem naar Amsterdam te komen, omdat de kersverse Ajax-trainer een linkspoot op het middenveld miste en omdat hij een ervaren speler zeer nodig had.
Mühren sprak in 2009 daarover in het programmaboekje Kick Off. "Ajax had een speels team. Tussen mij en de rest was het leeftijdsverschil groot, maar dat heb ik nooit zo ervaren. Ik heb het daar nooit moeilijk mee gehad. Voor mij voetbalde het wel makkelijker, zoveel jonge benen om mij heen. Ons elftal timmerde behoorlijk aan de weg."
Want na de winst in 1987 in het toernooi voor bekerwinnaars, stoomde Ajax een seizoen later weer richting een finale. Nadat Ajax Dundalk, HSV en Young Boys allemaal, zonder tegentreffers te hoeven incasseren, aan de kant had gezet, stond de ploeg in april in de halve finale.
-----
John van 't Schip, de man die Ajax in 2023 als trainer zou leiden tegen Olympique Marseille, stond in zowel het thuis- als uitduel in de basis bij Ajax. De rechtsbuiten had daarmee een aandeel in het opnieuw bereiken van de finale van de Europa Cup II. In de finale verloor Ajax vervolgens met 1-0 van het KV Mechelen van voormalig Ajax-trainer Aad de Mos.
Tegen Olympique zorgde Mühren ervoor dat zijn directe tegenstander Alain Giresse onzichtbaar was. "Hij was een Franse international. Bernard Tapie had een enorm bedrag gespendeerd aan het team van Olympique Marseille." Ook Jean-Pierre Papin en Klaus Allofs waren smaakmakers in het Zuid-Franse collectief. De sfeer in Stade Vélodrome was buitengewoon, aldus Mühren: "Er hing een fantastische sfeer. Vooraf was er vuurwerk en een lichtshow. Ajax had een grote naam, en het stadion was dan ook uitverkocht.’" Rob Witschge onderschrijft de beleving voor de wedstrijd: "Het leek wel een groot toneelstuk met alle toeters en bellen. En we hadden allemaal echt zin om er een feestje van te maken."
Eerste Europese doelpunt Bergkamp
En dat werd het, maar niet voor de Fransen. Want door twee goals van Witschge voor rust en eentje van invaller Dennis Bergkamp twee minuten voor tijd - zijn eerste Europese doelpunt - werd het maar liefst 0-3 voor Ajax. "Dat was wel een uitslag", aldus Mühren. "Het Franse voetbal stond hoog aangeschreven. Maar door die 0-3 dacht iedereen dat het thuis wel even minstens 4-0 zou worden. Maar we wisten dat de uitslag geen garantie was voor succes in eigen huis."
Witschge gaf jaren later toe dat vooral de jonkies dat anders zagen: "Wij dachten dat we er al waren en zij wilden iets goed maken. Dan krijg je een andere wedstrijd." Het leverde een domper op in de thuiswedstrijd. Nadat Peter Larsson Ajax wel op voorsprong had gezet, bogen Papin en Allofs de stand om in een 1-2-zege voor Marseille. Ajax kon qua resultaat wel tegen een stootje en bereikte ondanks de teleurstellende uitslag opnieuw de finale van de Europa Cup II. In de finale verloor Ajax vervolgens met 1-0 van het KV Mechelen van Aad de Mos.
2023 | De laatste in Marseille; Ajax legt het na intense en doelpuntrijke strijd nipt af..
Ajax' laatste bezoek aan het Stade Vélodrome verliep eigenlijk zoals de eerdere bezoeken aan Zuid-Frankrijk verliepen: intens. Olympique Marseille en Ajax zaten in het seizoen 2023/2024 bij elkaar in de groepsfase van de UEFA Europa League. Hoe intensief zowel het thuis- als uitduel was, bleek wel uit de cijfers. Die twee ontmoetingen leverden in totaal dertien doelpunten op (zeven voor Marseille, zes voor Ajax), met daarbij 64 doelpogingen en 33 schoten op doel.
Terug naar de aanloop van het treffen in Marseille. Ajax wist wat werd gevraagd, voordat het aantrad in het Stade Vélodrome. Een goed resultaat voor Ajax was wenselijk voor de ploeg om zicht te houden op Europese overwintering. Makkelijk ging die klus niet worden tegen Olympique Marseille, de koploper van groep B. De Fransen waren na vier speelrondes nog ongeslagen. Ajax bezette de laatste plek, met twee remises op zak. Winst was dus geboden om uitzicht te houden op een vervolg in de UEFA Europa League.
De eerdere Europa League-ontmoeting in dat seizoen tussen Ajax en Olympique Marseille eindigde in september in een 3-3-gelijkspel. In de Johan Cruijff ArenA scoorden Carlos Forbs, Steven Berghuis en Kenneth Taylor voor Ajax.
Intensiteit en doelpunten
Ook bij de return in Marseille was er bepaald geen gebrek aan intensiteit en doelpunten. De Ajacieden streden voor wat ze waard waren, maar bogen uiteindelijk met 4-3 in Frankrijk. Brian Brobbey (2) en Chuba Akpom maakten de Amsterdamse treffers. Ajax kon achteraf vertrouwen putten uit de getoonde veerkracht. De bezoekers kwamen met tien man knap terug tot 3-3, waarna uiteindelijk een strafschop van Pierre-Emerick Aubameyang in blessuretijd Ajax fataal werd: 4-3.
De ploeg van interim-trainer John van 't Schip wist daarmee dat het was uitgeschakeld in de UEFA Europa League. De hoop was gevestigd op een doorstart in de UEFA Conference League.
Trainer Van 't Schip toonde zich na afloop tevreden over het spel van Ajax, maar baalde natuurlijk van de nederlaag. "We hebben buiten de goals zelf best wat goede mogelijkheden gehad om te scoren. Onder andere via Brobbey en Steven Bergwijn. Dan komen we met tien man nog op 3-3, wat ik een goede goal vond. Maar dan krijg je zo’n ongelukkige strafschop tegen.’’
Heksenketel
Ajax stond bij die gelijkmaker al met tien man op het veld na een rode kaart van Steven Berghuis. "Ik vind dat we goed hebben gespeeld als team", vervolgde Van ’t Schip. "Het is hier een heksenketel. We zaten goed in de wedstrijd, kwamen met tien man goed terug en hadden zelfs nog kunnen winnen, omdat we bij 3-3 nog een aardige kans kregen. Er zat meer in. We zijn teleurgesteld over het feit dat we zijn uitgeschakeld. Het is jammer dat we niet in ieder geval gelijk hebben gespeeld. Had niet zo veel uitgemaakt voor de stand, maar wel voor het moraal."
Ajax mocht uiteindelijk door in de Conference League. Op dat minder aansprekende Europese podium bereikte Ajax via FK Bodø/Glimt de achtste finales. In die ronde was Aston Villa een maatje te groot voor de Amsterdammers.
